พระพุทธเจ้าได้ทรงแสดงพระคาถา “หัวใจมหาเศรษฐี” ไว้เมื่อครั้งสมัยพุทธกาล เพื่อให้ผู้ที่อยากเป็นเศรษฐีท่องทุกเช้าก่อนเริ่มทำงาน เนื่องจากพระองค์ทรงเป็นผู้รู้แจ้งว่า ในวันข้างหน้ามนุษย์จะต้องการเงินที่เป็นส่วนหนึ่งของการดำรงชีวิต ในทางตางกันข้ามกเงินก็จะสร้างปัญหาให้มนุษย์ได้เช่นกัน ในความหมายของพระคาถาหัวใจมหาเศรษฐีนั้น เป็นหลักธรรมที่พระองค์ได้มองเห็นแล้วว่า ถ้าผู้ใดได้ทำความเข้าใจในความหมายของพระคาถาฯ และนำไปปฏิบัติเป็นประจำ บุคคลผู้นั้นย่อมเป็น “เศรษฐี” ที่ร่ำรวยและมั่งคั่งอย่างแน่นอน หัวใจของพระคามหาเศรษฐีนี้มี 4 คำสั้น ๆ และสามารถท่องได้ง่ายว่า อุ อา กะ สะ
คาถาหัวใจมหาเศรษฐีนี้ พระพุทธเจ้าได้ทรงแสดงไว้เพื่อให้เราน้อมนำมาปฏิบัติ เพื่อสร้างชีวิตให้มีฐานมั่นคง อีกทั้งยังเป็นหลักธรรมที่จะอำนวยประโยชน์สุขในขั้นต้นให้คนทั่วไป หรือเรียกว่า ทิฎฐธัมมิกัตถสังวัตตนิกธรรม 4 หรือ ทิฎฐธัมมิกัตถประโยชน์ ซึ่งประกอบด้วยหลักปฏิบัติ 4 ประการ คือ (1) อุฎฐานสัมปทา (2) อารักขสัมปทา (3) กัลป์ยาณมิตตตา และ (4) สมชีวิตา
ทิฎฐธัมมิกัตถประโยชน์ เป็นหลักธรรมสำหรับปฏิบัติในการหาและรักษาทรัพย์สินเงินทองเพื่อประโยชน์ในปัจจุบัน ที่เป็นการดับทุกข์ทางกาย ซึ่งเป็นความทุกข์ที่เกิดขึ้นได้ง่ายที่สุด ทั้งยังเป็นอุปสรรคสำคัญในการสร้างประโยชน์ที่แท้จริงในขั้นสูงต่อไป สิ่งที่จะต้องเริ่มต้นปฏิบัติ คือ
อุ : อุฎฐานสัมปทา หมายถึง การถึงพร้อมด้วยความหมั่น คือให้มีความขยันหมั่นเพียรในการแสวงหาความรู้ ขยันทำงานและประกอบอาชีพโดยสุจริต หมั่นฝึกฝนในวิชาชีพให้มีความชำนาญ รู้จักใช้ปัญญาในการจัดการงานให้เหมาะสมและสำเร็จลุล่วงไปด้วยดี ด้วยความขยันหมั่นเพียรนี้เราก็จะมีทรัพย์สินเงินทองเพิ่มพูนขึ้น
อา : อารักขสัมปทา หมายถึง การถึงพร้อมด้วยการรักษาโภคทรัพย์ คือต้องรู้จักรักษาคุ้มครองทรัพย์สินที่หามาได้ไม่ให้หมดไป รวมทั้งรักษาผลงานที่สร้างมาได้โดยชอบธรรม ไม่ให้เป็นอันตรายหรือเสื่อมเสีย รวมไปถึงการรักษาความรับผิดชอบต่อภาระการงานที่ได้มอบหมายอย่างไม่ขาดตกบกพร่องด้วย
กะ : กัลยาณมิตตตา หมายถึง การรู้จักคบคนดีเป็นมิตร คือการมีมิตรที่ดีจะช่วยสนับสนุนและนำพาเราไปสู่ความเจริญก้าวหน้า ทั้งในหน้าที่การงาน สร้างความสุข ความสบายใจในการใช้ชีวิต ในทางตรงข้าม มิตรที่ไม่ดี มิตรเทียม หรือมิตรปอกลอก ก็จะนำพาเราไปสู่อบายมุขในรูปแบบต่าง ๆ ซึ่งเป็นเหตุให้เราเสียทรัพย์ เสียงานเสียการ จนเสียสมดุลชีวิตไปในที่สุด
สะ : สมชีวิตา หมายถึง การเลี้ยงชีวิตให้พอดี คือรู้จักกำหนดการใช้จ่ายให้สมควรแก่ฐานะและสมดุลกับรายได้ รู้จักใช้ทรัพย์สินเงินทองที่หามาได้อย่างเหมาะสม ไม่ฟุ่มเฟือยมากเกินไปจนต้องลำบากในอนาคต หรือไม่ฝืดเคืองจนสร้างความลำบกในปัจจุบัน จงดำเนินชีวิตโดยยึดทางสายกลางที่ไม่มากไปไม่น้อยไป แต่ต้องพอดี ซึ่งจุดสมดุลแห่งความพอดี อาจวัดได้จากความสุขที่อิ่มเอิบในใจ ไม่ใช่สิ่งบำเรอหรือวัตถุที่เป็น
“อุ อา กะ สะ” สี่คำสั้น ๆ ที่จะช่วยกำจัดความยากจนให้หมดไปและสร้างเศรษฐีที่แท้จริงให้เกิดขึ้นได้ในสังคมบริโภคนิยม ดังนั้น หัวใจมหาเศรษฐีนี้จึง ไม่ใช่เป็นพระคาถาที่ท่องแบบนกแก้วนกขุนทอง กล่าวคือเช้าท่อง 9 จบ เย็นท่อง 9 จบ แล้วจะเกิดปาฎิหารย์ที่ทำให้ร่ำรวยขึ้นมาได้ ดังนั้น ควรท่องทุกวันเพื่อเตือนสติและใช้เป็นกรอบในการเดินทางสายที่ทอดไปสู่ความเป็นเศรษฐี ที่ร่ำรวยทั้งทรัพย์สินเงินทอง ผลงานที่มีคุณภาพและความสุขอย่างแท้จริง เมื่อรู้แล้วไม่ปฏิบัติ แล้วผลจะเกิดขึ้นได้อย่างไร
